Praca, stres, nadgodziny – to wszystko sprawia, że przestajemy panować nad swoim życiem. W jaki sposób nie dopuścić do wypalenia zawodowego? W kim/gdzie szukać ratunku? O tym napiszemy w dalszej części artykułu.
Uwaga!
Wypalenie zawodowe, nazywane syndromem wyczerpania, to problem, który dotyka coraz większą część naszego społeczeństwa (warto zatem mieć świadomość istnienia problemu). Ofiarami wypalenia – w wielu przypadkach, stają się nauczyciele (ale o tym powiemy w dalszej części tekstu).
Powody wypalenia zawodowego
1). Praca po godzinach, w weekendy oraz święta.
2). Mała ilość czasu na odpoczynek.
3). Kontrola na każdym kroku (m.in. przez szefa, klientów oraz współpracowników).
Syndrom wypalenia zawodowego – objawy
1). Poczucie pustki/bezsilności (stan wyczerpania spowodowany jest nadmiernymi oczekiwaniami, jakie stawiała przed podwładnym praca).
2). Chłód, obojętność, bezduszność.
3). Poczucie marnowania czasu/Przeświadczenie, że pracownik źle spożytkował czas.
Jeśli często chorujesz, jesteś niecierpliwy, podenerwowany i nie masz ochoty na wyjście do pracy, być może to pierwsze symptomy wypalenia zawodowego.
Kto może „paść ofiarą” wypalenia zawodowego?
W głównej mierze:
– nauczyciele (pracownicy oświaty),
– pracownicy służb ratowniczych (lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni),
– sportowcy,
– inżynierowie,
– żołnierze,
– dziennikarze,
– doradcy,
– pisarze,
– malarze,
– księża,
– menedżerowie,
– specjaliści wysokiej technologii.
Jednym słowem wszyscy ci, którzy pracują na pełnych obrotach.
Jedenaście faz wypalenia zawodowego
• Faza nr 1 – potrzeba sprawdzenia swoich umiejętności/kwalifikacji (silne zaangażowanie w pracę).
• Faza nr 2 – praca od świtu do nocy (coraz bardziej, dłużej i więcej).
• Faza nr 3 – pomijanie indywidualnych potrzeb (czyli brak czasu na sen, posiłek itp.).
• Faza nr 4 – wypieranie konfliktu (osobnik nie jest w stanie odnaleźć przyczyny napięcia/problemu).
• Faza nr 5 – zmiana wartości (rodzina przestaje być wartością nadrzędną, znajomi i przyjaciele schodzą na dalszy plan).
• Faza nr 6 – negowanie rzeczywistości (czyli odrzucanie pojawiających się kłopotów).
• Faza nr 7 – rezygnacja z życia (osoba „wycofana” nie czuje potrzeby kontaktowania się z otoczeniem, tj. rodziną, przyjaciółmi, może również sięgać po dostępne używki, m.in. alkohol bądź inne substancje odurzające).
• Faza nr 8 – problem widoczny gołym okiem (zmiany w zachowaniu osoby „wycofanej”, stają się widoczne dla otoczenia; jednostka wypalona bywa podenerwowana, ma problemy z dyscypliną, negatywne odbiera swoich wychowanków).
• Faza nr 9 – świadomość wewnętrznej pustki (nauczyciel nie podejmuje tematów związanych ze swoją pracą).
• Faza nr 10 – obniżenie nastroju/przygnębienie (a w dalszej kolejności – depresja).
• Faza nr 11 – syndrom wypalenia zawodowego (syndrom pojawia się w momencie całkowitego wyczerpania).
Uwaga!
Istotnym podkreślenia jest fakt, że w/w fazy nie muszą występować w podanej kolejności. Warto również nadmienić, że osoba „wypalona” może być bardziej podatna na stres oraz choroby układu krążenia.
Jak uniknąć wypalenia zawodowego?
Przedstawiamy kilka sprawdzonych metod (dla nauczycieli):
• Kreatywność sposobem na sukces – jeśli nauczyciel pragnie zmotywować uczniów do działania, sam powinien działać. Co to oznacza? W praktyce oznacza to tyle, że musi zrezygnować z pracy odtwórczej na rzecz pracy twórczej („burza mózgów”, mapa myśli itp.).
• Priorytety – im więcej ich sobie wyznaczysz, tym dłużej zachowasz zdrowie psychiczne.
• Wyjazdy integracyjne (wyjazdy oraz spotkania integracyjne to doskonały sposób na poprawę relacji interpersonalnych).
• Przerwy w trakcie dnia (najlepiej ok. 5 – 10 minutowe, co godzinę).
• Odpowiednia dawka snu (sen stanowi lekarstwo na bolączki całego świata; jeśli czujesz, że opadasz z sił, po prostu odpocznij/idź spać; aby Twój sen stał się prawdziwą przyjemnością, zadbaj o kilka detali – przewietrz sypialnię, przygotuj łóżko, zatroszcz się o ciszę).
• Dobra atmosfera w pokoju nauczycielskim (pokój nauczycielski to miejsce, w którym pedagog powinien czuć się bezpiecznie).
• Pozytywne myślenie (istotne jest, aby dostrzegać wyłącznie dobre strony życia, tylko w ten sposób można przezwyciężyć lęk).
• Terapia śmiechem (śmiech to zdrowie, warto zatem uśmiechać się jak najczęściej – również w pracy).
• Umiejętność rozgraniczenia pracy od życia prywatnego (istotne jest, aby pracę pozostawić w pracy; przenosząc stresy związane z pracą na grunt rodziny, możesz osłabić więzi łączące Cię z najbliższymi).
• Regulaminowa ilość godzin pracy – praca, która jest wykonywana więcej niż czterdzieści godzin tygodniowo, może przynieść więcej strat, niż spodziewanych korzyści.
• Urlop/odpoczynek od pracy – aby pracownik mógł skutecznie realizować powierzone mu zadania, musi odpocząć/skorzystać z urlopu (przynajmniej dwa razy w roku).
• Hobby/zainteresowania – nie od dzisiaj przecież wiadomo, że pasja przedłuża życie oraz daje poczucie sensu i spełnienia.
